Certyfikacja placu zabaw dla dzieci

Trudno wyobrazić sobie przedszkole bez placu zabaw dla dzieci. Jednocześnie budowa takiego placu, otrzymanie stosownych certyfikatów bezpieczeństwa, a następnie utrzymanie placu, bieżąca kontrola i konserwacja jest wyzwaniem, któremu organowi prowadzącemu przedszkole niełatwo sprostać. Celem tego opracowania jest przybliżenie zasad urządzenia placu zabaw pod względem norm, jakim powinien on odpowiadać w świetle prawa. Jak powinna zostać przeprowadzona prawidłowa certyfikacja placu zabaw?

Czym jest plac zabaw?

Plac zabaw stanowi zbiór urządzeń rekreacyjnych, a najczęściej również innych elementów, takich tak ogrodzenie, śmietniki czy tablice informacyjne. W skład placu zabaw wchodzi również jego nawierzchnia. Każdy z wyżej wymienionych elementów składowych placu zabaw powinien spełniać normy bezpieczeństwa produktów w rozumieniu ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Ponadto, jako że wszystkie urządzenia na placu zabaw stanowią obiekty małej architektury, odnoszą się do nich również przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

Certyfikacja placów zabaw, czyli normy dotyczące jakości urządzeń oraz jakości nawierzchni

Jak wskazano powyżej, od poszczególnych elementów placu zabaw wymaga się spełniania określonych norm bezpieczeństwa. W unijnej klasyfikacji norm bezpieczeństwa wyróżnia się dwie ogólne normy EN dotyczące tematyki placów zabaw:

• EN 1176 (dotycząca sprzętów znajdujących się na placu zabaw),
• EN 1177 (dotycząca nawierzchni placu).

Każda z ww. norm posiada polskie legalne tłumaczenie o nazwach odpowiednio PN-EN 1176 i PN-EN 1177.

Norma bezpieczeństwa PN-EN 1176 dla placów zabaw

Norma bezpieczeństwa PN-EN 1176 (urządzenia na placu zabaw) posiada dodatkowo swoje uszczegółowienie w dokumentach (częściach) odnoszących się do poszczególnych rodzajów urządzeń.

I tak, celem zbadania zgodności z normą bezpieczeństwa stosuje się:

• PN-EN 1176-1 – dotycząca ogólnych wymagań bezpieczeństwa i metody badań,
• PN-EN 1176-2 – dotycząca huśtawek,
• PN-EN 1176-3 – dotycząca zjeżdżalni,
• PN-EN 1176-4 – dotycząca kolejek linowych,
• PN-EN 1176-5 – dotycząca karuzeli,
• PN-EN 1176-6 – dotycząca urządzeń kołyszących,
• PN-EN 1176-7 – zawierająca wytyczne instalowania, sprawdzania, konserwacji i eksploatacji urządzeń,
• PN-EN 1176-10 – dotycząca całkowicie obudowanych urządzeń do  zabaw,
• PN-EN 1176-11 – dotyczącą sieci przestrzennej.

Jak w takim razie powinna wyglądać certyfikacja placów zabaw w praktyce? Zapoznajmy się z poszczególnymi potrzebnymi do tego działania krok po kroku.

Krok pierwszy – sprawdzenie dokumentacji zgodności z normami

To, czy poszczególne urządzenia na tworzonym placu zabaw spełniają ww. normy, powinniśmy sprawdzić już w momencie dostawy sprzętu do przedszkola. Dostawca sprzętu, bez względu na to czy jest producentem, czy tylko dystrybutorem zamawianych urządzeń, powinien wykazać odpowiednimi dokumentami (świadectwami, certyfikatami i in.), że dostarczane elementy składowe placu zabaw spełniają normę PN-EN 1176. To samo dotyczy nawierzchni, jeśli jest ona dostarczana w formie prefabrykatów celem wyłożenia na powierzchni placu.

Informacja o tym, czy dane urządzenie bądź nawierzchnia zostały wyprodukowane zgodnie z odpowiednią normą EN może znajdować się w dokumentacji technicznej produktu lub stanowić osobny dokument.

Krok drugi – zlecenie inspekcji placu zabaw po zakończeniu budowy

Po zamontowaniu wszystkich elementów placu zabaw konieczne jest ponowne skontrolowanie jego poszczególnych elementów – zgodnie z normami bezpieczeństwa. Samo posiadanie dokumentów przekazywanych przy wydaniu poszczególnych sprzętów nie jest wystarczające.

Po pierwsze, dlatego że w trakcie montażu urządzeń możliwa jest zmiana ich właściwości w sposób istotny z punktu widzenia EN. Po drugie zaś dlatego, że konieczne jest zbadanie „wzajemnych relacji” poszczególnych elementów placu zabaw – celem wykluczenia, czy nie oddziałują na siebie w sposób obniżający założony normami poziom bezpieczeństwa.

Wobec tego, rekomendowane jest zlecenie podmiotowi zewnętrznemu (prywatnemu) odpłatnej inspekcji odbiorczej, której celem będzie zbadanie placu zabaw jako całości – pod względem zgodności w EN jak i z przepisami prawa budowlanego. Cena takiego przeglądu waha się w zależności od podmiotu, który takie usługi oferuje w przedziale 500-1500 zł. Istotnym dokumentem, który powinniśmy w wyniku przeprowadzonej inspekcji otrzymać, jest certyfikat zgodności (czy inaczej: sprawozdanie z inspekcji).

Krok trzeci – regularne kontrole placów zabaw

Aby zachować odpowiedni poziom bezpieczeństwa na prowadzonym placu zabaw i zapobiegać nieszczęśliwym wypadkom, warto zaplanować regularne kontrolowanie obiektu. Temu celowi może służyć stworzenie „planu kontroli”, czyli dokumentu, który zakładałby, w jakich odstępach czasowych powinno się wykonywać czynności kontrolne. Generalnie wyróżnić można trzy rodzaje kontroli:

• Regularna (oględziny) – wykonywana we własnym zakresie, w krótkich odstępach czasu (np. co tydzień). Cykliczne oględziny placu zabaw mają na celu wykrycie widocznych „gołym okiem” uszkodzeń, powstałych w wyniku normalnej eksploatacji czy zdarzeń losowych.
• Funkcjonalna – wykonywana przez specjalistę inspektora – ma na celu zbadanie, czy wszystkie elementy placu są kompletne, działają prawidłowo i nie posiadają trwałych uszkodzeń. Taka kontrola może być wykonywana np. dwa razy w roku (przykładowo pod koniec marca – po sezonie zimowym i pod koniec sierpnia – przed rozpoczęciem nowego roku dydaktycznego).
• Podstawowa – wykonywana przez specjalistę inspektora. Oprócz kwestii sprawdzanych przy kontroli funkcjonalnej, taka kontrola powinna objąć swoim zakresem ocenę poziomu zachowania norm bezpieczeństwa i norm prawa budowlanego, stanu nawierzchni, wpływu warunków atmosferycznych na stan urządzeń, zalecenia co do naprawy urządzeń, ocenę dotychczas zebranej dokumentacji kontrolnej, a także sprawdzenie wykonania zaleceń. Kontrolę taką można wykonać np. raz w roku (przykładowo pod koniec sierpnia – w połączeniu z kontrolą funkcjonalną).

Prawidłowa certyfikacja placów zabaw chroni zarówno dzieci, jak i organ prowadzący przedszkole

Wyżej wymienione terminy poszczególnych kontroli stanowią jedynie propozycje. Okres dzielący kolejne kontrole należy dostosować do potrzeb danego placu zabaw (jego rozmiarów, ilości urządzeń, narażenia na warunki pogodowe – w zależności od regionu). Trzeba jednak pamiętać, że okresowa kontrola stanu technicznego obiektu musi być wykonana co najmniej raz na 5 lat, gdyż taki wymóg nakłada przepis art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane.

Certyfikacja placu zabaw to kolejny, dodatkowy punkt w pracy osób prowadzących przedszkole. W związku z tym zdarza się, że okresowe kontrole zostają odkładane na później. Jednak czy zachowanie bezpieczeństwa dzieci i zminimalizowanie ryzyka jakiegokolwiek wypadku nie jest warte poświecenia temu zagadnieniu odpowiedniej uwagi i czasu? Poza tym prawidłowa certyfikacja placu zabaw chroni również właścicieli placówek oświatowych przez odpowiedzialnością za zdrowie oddanych pod ich opiekę dzieci.

Zainteresowanych szerszym zgłębieniem tematyki budowy, prowadzenia i utrzymania placu zabaw wypada odesłać do poradnika opracowanego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta pt.. Bezpieczny plac zabaw – poradnik do administratorów i właścicieli, dostępnego pod linkiem: https://uokik.gov.pl/download.php?id=323.

Autor: Wojciech Górny

Specjalizuje się w prawie oświatowych, a szczególnie w zagadnieniach dotyczących finansowania. Udziela pomocy prawnej niepublicznym placówkom oświatowym. Prowadzi sprawy z obszaru prawa cywilnego i administracyjnego. Posiada bogate doświadczenie w postępowaniach dotyczących prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, prawa rzeczowego oraz w obsłudze podmiotów gospodarczych.